freebsd-doc/pl_PL.ISO8859-2/books/handbook/introduction/chapter.sgml

972 lines
42 KiB
Plaintext

<!--
The FreeBSD Polish Documentation Project
$FreeBSD$
Original revision: 1.114
-->
<chapter id="introduction">
<chapterinfo>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Jim</firstname>
<surname>Mock</surname>
<contrib>Rozdział zreorganizował i częściowo
napisał od nowa </contrib>
</author>
</authorgroup>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Cezary</firstname>
<surname>Morga</surname>
<contrib>Tłumaczył </contrib>
</author>
</authorgroup>
</chapterinfo>
<title>Wprowadzenie</title>
<sect1 id="introduction-synopsis">
<title>Streszczenie</title>
<para>Dziękujemy za zainteresowanie FreeBSD! W niniejszym rozdziale
opisane zostaną różne aspekty Projektu FreeBSD, takie jak jego historia,
obrany cel, czy model rozwoju.</para>
<para>Czytając ten rozdział poznamy:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>Zależności istniejące między FreeBSD i innymi systemami operacyjnymi.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Historię Projektu FreeBSD.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Cele stawiane przed Projektem FreeBSD.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Podstawowe zagadnienia związane z modelem rozwoju otwartego oprogramowania
(ang. open source) FreeBSD.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>I oczywiście, dowiemy się skąd pochodzi nazwa <quote>FreeBSD</quote>.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</sect1>
<sect1 id="nutshell">
<title>Witamy w świecie FreeBSD!</title>
<indexterm><primary>4.4BSD-Lite</primary></indexterm>
<para>FreeBSD jest systemem operacyjnym bazującym na 4.4BSD-Lite, a
przeznaczonym dla komputerów pracujących na platformach Intela (x86 i
&itanium;), AMD64, <trademark>Alpha</trademark> oraz Sun &ultrasparc;.
Przygotowywane są również wersje dla innych platform. Więcej informacji
dostępnych jest w <link linkend="history">historii FreeBSD</link> bądź
w nocie o <link linkend="relnotes">aktualnym wydaniu</link>. Jeśli chciałbyś
wspomóc rozwój Projektu (np. kod źródłowy, sprzęt, nieoznakowane banknoty)
przeczytaj artykuł o <ulink
url="&url.articles.contributing;/index.html">współpracy z Projektem
FreeBSD</ulink> (ang.).</para>
<sect2 id="os-overview">
<sect2info>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Aleksander</firstname>
<surname>Fafuła</surname>
<contrib>Tłumaczył </contrib>
</author>
</authorgroup>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Cezary</firstname>
<surname>Morga</surname>
<contrib>Przekład uzupełnił </contrib>
</author>
</authorgroup>
</sect2info>
<title>Co potrafi FreeBSD?</title>
<para>FreeBSD posiada mnóstwo zalet. Oto niektóre z nich:</para>
<itemizedlist>
<indexterm><primary>wielozadaniowość z wywłaszczaniem</primary></indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Wielozadaniowość z wywłaszczaniem</emphasis>, wraz z
dynamiczną regulacją priorytetów, by zapewnić sprawne i bezkonfliktowe
współdzielenie zasobów komputera przez aplikacje oraz użytkowników,
nawet w sytuacjach największego obciążenia systemu.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>wieloużytkownikowość</primary></indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Wieloużytkownikowość</emphasis> pozwalająca na
jednoczesne wykorzystanie komputera z systemem FreeBSD przez
wielu użytkowników. Oznacza to, np. prawidłowe dzielenie dostępu
do urządzeń zewnętrznych jak np. do drukarki, pomiędzy wszystkich
użytkowników lokalnych jak i sieciowych. Ograniczenia dostępu do
zasobów mogą być definiowane dla konkretnych użytkowników bądź grup
użytkowników, co z kolei pozwala na zabezpieczenie krytycznych
zasobów systemowych przed nadużyciami.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>sieci TCP/IP</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Pełna obsługa <emphasis>sieci TCP/IP</emphasis>, oraz innych
sieciowych standardów jak SLIP, PPP, NFS, DHCP czy NIS. Oznacza
to, że twój system FreeBSD może bez problemów współpracować z
dowolnymi innymi systemami operacyjnymi, jak również pracować w
roli serwera w przedsiębiorstwie, dostarczając niezbędnych funkcji
jak np. NFS (zdalny dostęp do plików) wraz z obsługą emaila, bądź
pozwoli na umieszczenie internetowej wizytówki twojej organizacji
na stronie WWW czy dokumentów na serwerze FTP. Może również realizować
przekierowywanie (ruting) pakietów, a także pełnić rolę zapory
ogniowej (firewall).</para>
</listitem>
<indexterm><primary>ochrona pamięci</primary></indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Ochrona pamięci</emphasis> gwarantuje, że programy
(bądź użytkownicy) nie mogą ingerować w pracę innych aplikacji.
Innymi słowy, awaria danego programu w żaden sposób nie wpływa
na działanie pozostałych.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>FreeBSD jest <emphasis>32-bitowym</emphasis> systemem operacyjnym
(64-bitowym na platformach Alpha, &itanium;, AMD64 i &ultrasparc;)
i właśnie jako taki projektowany był od początku.</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>System okien X</primary>
<seealso>XFree86</seealso>
</indexterm>
<listitem>
<para>Obecnie standardowy <emphasis>System okien X</emphasis>
(X11R6; X Window System) dostarcza interfejsu graficznego (GUI)
w cenie zwykłej karty VGA i monitora. Ponadto dostępny jest z
pełnym kodem źródłowym.</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>kompatybilność binarna</primary>
<secondary>Linux</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompatybilność binarna</primary>
<secondary>SCO</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompatybilność binarna</primary>
<secondary>SVR4</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompatybilność binarna</primary>
<secondary>BSD/OS</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompatybilność binarna</primary>
<secondary>NetBSD</secondary>
</indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Kompatybilność binarną</emphasis> z wieloma systemami
typu &unix;. FreeBSD posiada możliwość uruchamiania programów
skompilowanych dla Linuksa, SCO, SVR4, BSDI i NetBSD.</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Tysiące aplikacji <emphasis>gotowych do pracy</emphasis>,
dostępnych z kolekcji <emphasis>portów</emphasis> i
<emphasis>pakietów</emphasis> FreeBSD. Czemu szukać
w sieci, skoro wszystko można znaleźć właśnie tutaj?</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Tysiące dodatkowych i
<emphasis>łatwych do przeniesienia</emphasis> programów dostępnych
w Internecie. FreeBSD jest kompatybilny z wieloma popularnymi,
nawet komercyjnymi systemami typu &unix; i tym samym większość
programów wymaga zaledwie kilku, jeśli w ogóle, zmian w kodzie
aby poprawnie skompilować i uruchomić.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>pamięć wirtualna</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Stronicowana <emphasis>pamięć wirtualna</emphasis> oraz
współdzielona pamięć podręczna <quote>VM/buffer cache</quote>
zaprojektowane by efektywnie zaspokajać potrzeby aplikacji z
dużym apetytem na pamięć, przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłej
interakcji systemu z użytkownikami.</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>Symmetric Multi-Processing (SMP)</primary>
</indexterm>
<listitem>
<para>Wsparcie dla technologii <emphasis>SMP</emphasis>, dla maszyn
z wieloma procesorami.</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>kompilatory</primary>
<secondary>C</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompilatory</primary>
<secondary>C++</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>kompilatory</primary>
<secondary>FORTRAN</secondary>
</indexterm>
<listitem>
<para>Kompletne środowiska programistyczne dla języków <emphasis>C</emphasis>,
<emphasis>C++</emphasis> i <emphasis>Fortran</emphasis>. FreeBSD posiada
również wiele dodatkowych środowisk dla innych języków programowania
dostępnych w kolekcji portów i pakietów.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>kod źródłowy</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Dostępność <emphasis>kodu źródłowego</emphasis> dla całego
systemu oznacza, iż to właśnie ty posiadasz największą kontrolę
nad swoim środowiskiem pracy. Czemu zamykać się w kręgu
rozwiązań własnościowych i być skazanym na łaskę dostarczyciela
systemu, kiedy można mieć prawdziwie otwarty system?</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Obszerną <emphasis>dokumentację</emphasis> dostępną
w Internecie..</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>I wiele więcej!</emphasis></para>
</listitem>
</itemizedlist>
<indexterm><primary>4.4BSD-Lite</primary></indexterm>
<indexterm>
<primary>Computer Systems Research Group (CSRG)</primary>
</indexterm>
<indexterm><primary>Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley</primary></indexterm>
<para>FreeBSD jest oparty na systemie 4.4BSD-Lite pochodzącym
z Computer Systems Research Group (CSRG) z Uniwersytetu
Kalifornijskiego w Berkeley. Podtrzymuje dostojną tradycję
trendu rozwojowego systemów BSD. Oprócz doskonałej pracy
wykonanej przez CSRG również programiści z Projektu FreeBSD
spędzili dodatkowe tysiące godzin, aby udoskonalić go i
przygotować na trudne, życiowe sytuacje. W czasie gdy wielu
z komercyjnych gigantów branży komputerów PC stara się
wyposażyć swoje systemy operacyjne w podobne cechy, by
osiągnąć takie same wyniki i poziom niezawodności, FreeBSD
oferuje to już <emphasis>teraz</emphasis>!</para>
<para>Liczba aplikacji z którymi może współpracować FreeBSD
jest ograniczona jedynie przez naszą wyobraźnię. Od projektów
programistycznych, poprzez automatyzację produkcji w fabrykach,
kontrolę stanu magazynów, po regulację azymutu anteny satelitarnej;
jeśli jest to możliwe w komercyjnych systemach UNIX jest to więcej
niż prawdopodobne, że możesz to zrobić również we FreeBSD! On sam
korzysta z dosłownie tysięcy doskonale dopracowanych aplikacji,
nierzadko pochodzących z komercyjnych centrów projektowych bądź
laboratoriów uniwersyteckich, dostępnych niemalże bądź całkowicie
za darmo. Dostępne jest również oprogramowanie komercyjne, którego
liczba rośnie równie szybko, jak oprogramowania bezpłatnego.</para>
<para>Jako, że kod źródłowy FreeBSD jest publicznie dostępny,
system może zostać dostosowany do wielu specjalistycznych
projektów oraz zastosowań, co jest niemożliwe w przypadku
wielu systemów komercyjnych. Oto krótka lista aplikacji,
z którymi najczęściej używany jest FreeBSD:</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para><emphasis>Usługi internetowe:</emphasis> doskonała obsługa
TCP/IP wbudowana we FreeBSD, czyni go idealną platformą dla
szeregu usług internetowych, na przykład:</para>
<itemizedlist>
<indexterm><primary>serwery FTP</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Serwery FTP</para>
</listitem>
<indexterm><primary>serwery WWW</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Serwery witryn WWW (standardowe bądź zabezpieczone
[SSL])</para>
</listitem>
<indexterm><primary>zapora ogniowa</primary></indexterm>
<indexterm><primary>NAT</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Zapory ogniowe i bramy NAT (<quote>maskarada
IP</quote>)</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>poczta elektroniczna</primary>
<see>email</see>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>email</primary>
</indexterm>
<listitem>
<para>Serwery poczty elektronicznej</para>
</listitem>
<indexterm><primary>USENET</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Serwery USENET bądź systemy Forum</para>
</listitem>
<listitem>
<para>I więcej...</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>Wraz z FreeBSD możesz zacząć świadczyć usługi
internetowe już na niedrogim komputerze PC klasy 386
i rozwijać bazę sprzętową swojego przedsiębiorstwa aż do
cztero-procesorowego Xeona z macierzą RAID.</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>Edukacja:</emphasis> jesteś studentem
informatyki bądź pokrewnej dziedziny techniki? Nie ma
lepszego sposobu na poznanie systemu operacyjnego,
architektury komputerów oraz zagadnień sieciowych niż
poprzez doświadczenie, które daje praca z FreeBSD. Duża
liczba darmowych programów typu CAD, matematycznych czy
graficznych będzie wysoce użyteczna dla tych, których
głównym zainteresowaniem w komputerach jest aby zmusić je do pracy
<emphasis>za nas</emphasis>!</para>
</listitem>
<listitem>
<para><emphasis>Badania:</emphasis> oferując dostęp do kodu
źródłowego całego systemu, FreeBSD stanowi doskonałą platformę
dla prowadzenia badań nad systemami operacyjnymi oraz innymi
dziedzinami nauk komputerowych. Idea otwartego źródła wspomaga
także całe grupy współpracujące zdalnie nad różnymi zadaniami,
pomagając zapomnieć im o problemach związanych ze specjalnymi
warunkami licencyjnymi oraz ograniczeniami.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>ruter</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Serwer DNS</primary></indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Sieć:</emphasis> potrzebujesz nowego rutera?
Serwera nazw (DNS)? Zapory ogniowej (firewalla), by wystrzec
się niepowołanych użytkowników w swojej sieci wewnętrznej?
FreeBSD może w łatwy sposób zamienić bezużytecznego 486 lub
nawet 386, stojącego w kącie, w zaawansowany router z
wyszukanymi opcjami filtrowania pakietów.</para>
</listitem>
<indexterm>
<primary>System okien X</primary>
<secondary>XFree86</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>System okien X</primary>
<secondary>Akceleracja X-ów</secondary>
</indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Środowisko graficzne:</emphasis> FreeBSD stanowi
dobre rozwiązanie dla niedrogiego terminala graficznego. W tym
celu można wykorzystać dostępny serwer X11, bądź jeden z doskonałych
komercyjnych serwerów <ulink
url="http://www.xig.com">Xi Graphics</ulink>. W przeciwieństwie do
typowych terminali graficznych, FreeBSD pozwala na uruchamianie
wielu aplikacji lokalnie jeśli zajdzie taka potrzeba, odciążając
tym samym główny serwer. FreeBSD może być również uruchamiany w
systemach <quote>bezdyskowych</quote> zmniejszając tym samym cenę
komputerów służących za terminale.</para>
</listitem>
<indexterm><primary>Kolekcja kompilatorów GNU</primary></indexterm>
<listitem>
<para><emphasis>Programowanie:</emphasis> system FreeBSD zaopatrzony
jest w pełen zestaw narzędzi programistycznych, włączając w to
sławny kompilator oraz debugger GNU C/C++.</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>FreeBSD jest dostępny zarówno w postaci kodu źródłowego jak i
skompilowanych binariów dostępnych na płytach CDROM, DVD i poprzez
anonimowy serwer FTP. <xref linkend="mirrors"> zawiera więcej informacji
nt. sposobów uzyskania FreeBSD.</para>
</sect2>
<sect2>
<title>Kto używa FreeBSD?</title>
<indexterm>
<primary>użytkownicy</primary>
<secondary>duże witryny WWW pracujące na FreeBSD</secondary>
</indexterm>
<para>FreeBSD zasila niektóre z największych witryn w Internecie,
m.in:</para>
<itemizedlist>
<indexterm><primary>Yahoo!</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.yahoo.com/">Yahoo!</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Apache</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.apache.org/">Apache</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Blue Mountain Arts</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.bluemountain.com/">Blue Mountain
Arts</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Pair Networks</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.pair.com/">Pair
Networks</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Sony Japan</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.sony.co.jp/">Sony
Japan</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Netcraft</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.netcraft.com/">Netcraft</ulink>
</para>
</listitem>
<indexterm><primary>Weathernews</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.wni.com/">Weathernews</ulink>
</para></listitem>
<indexterm><primary>Supervalu</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink
url="http://www.supervalu.com/">Supervalu</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>TELEHOUSE America</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.telehouse.com/">TELEHOUSE
America</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>Sophos Anti-Virus</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink url="http://www.sophos.com/">Sophos
Anti-Virus</ulink></para>
</listitem>
<indexterm><primary>JMA Wired</primary></indexterm>
<listitem>
<para><ulink
url="http://www.jmawired.com/">JMA Wired</ulink></para>
</listitem>
</itemizedlist>
<para>i wiele więcej.</para>
</sect2>
</sect1>
<sect1 id="history">
<title>O Projekcie FreeBSD</title>
<para>Niniejszy podrozdział zawiera podstawowe informacje o projekcie,
m.in. krótką historię, cele stawiane przed projektem i stosowany
model rozwoju.</para>
<sect2 id="intro-history">
<sect2info role="firstperson">
<authorgroup>
<author>
<firstname>Jordan</firstname>
<surname>Hubbard</surname>
<contrib>Napisał </contrib>
</author>
</authorgroup>
</sect2info>
<title>Krótka historia FreeBSD</title>
<indexterm><primary>386BSD Patchkit</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Hubbard, Jordan</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Williams, Nate</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Grimes, Rod</primary></indexterm>
<indexterm>
<primary>FreeBSD Project</primary>
<secondary>history</secondary>
</indexterm>
<para>Genezy projektu FreeBSD należy doszukiwać się w pierwszej
połowie roku 1993. Wyrósł on częściowo z <quote>Nieoficjalnego
zestawu łat dla 386BSD</quote> (patchkit). Stworzony został przez
trzech ostatnich koordynatorów zestawu: Nate'a Williamsa, Roda
Grimesa i mnie.</para>
<indexterm><primary>386BSD</primary></indexterm>
<para>Naszym pierwotnym celem było przygotowanie migawki z rozwoju
386BSD, wprowadzającej szereg poprawek, których mechanizm zestawu
łat nie był w stanie zrealizować. Niektórzy z czytających mogą
pamiętać wczesną nazwę projektu <quote>386BSD 0.5</quote> bądź
<quote>386BSD Interim</quote>.</para>
<indexterm><primary>Jolitz, Bill</primary></indexterm>
<para>386BSD był systemem operacyjnym Billa Jolitza, cierpiącym w
tym okresie z powodu przeszło rocznego zastoju. W wyniku puchnięcia
zestawu łat z dnia na dzień coraz bardziej, jednomyślnie postanowiliśmy
spróbować naprawić sytuację. Zdecydowaliśmy się wspomóc Billa
dostarczając owej <quote>porządkującej</quote> migawki. Niestety
plan spalił na panewce gdy Bill Jolitz nagle zdecydował cofnąć swoje
poparcie dla projektu, nie informując co zamierza wprowadzić
w jego miejsce.</para>
<indexterm><primary>Greenman, David</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Walnut Creek CDROM</primary></indexterm>
<para>Szybko stwierdziliśmy, że rozpoczęte zadanie jest warte świeczki
nawet bez wsparcia Billa. Tym samym przyjęliśmy nazwę
<quote>FreeBSD</quote> ukutą przez Davida Greenmana. Cele
projektu zostały wstępnie określone po rozmowach z ówczesnymi
użytkownikami systemu. Gdy stało się jasne, że projekt zmierza
w kierunku stania się rzeczywistością, skontaktowałem się z
firmą Walnut Creek CDROM w celu usprawnienia metod dystrybucji
FreeBSD, szczególnie z myślą o tych nieszczęśnikach, którzy mieli
utrudniony dostęp do Internetu. Walnut Creek CDROM nie tylko wsparł
pomysł dystrybucji FreeBSD na płytach CD, ale również wyszedł nam
na przeciw oferując projektowi maszynę do pracy i szybkie łącze
z Internetem. Jest mało prawdopodobne, że projekt zaszedł by aż
tak daleko bez niespotykanej wręcz wiary Walnut Creek CDROM w
kompletnie mało znany projekt, którym w owym czasie był
FreeBSD.</para>
<indexterm><primary>4.3BSD-Lite</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Net/2</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley</primary></indexterm>
<indexterm><primary>386BSD</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Free Software Foundation</primary></indexterm>
<para>Pierwszą wersją rozprowadzaną na płytach CD (a także w
Internecie) był FreeBSD&nbsp;1.0, wydany w grudniu 1993 r.
Oparty był on bezpośrednio na 4.3BSD-Lite (<quote>Net/2</quote>)
z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Zawierał również wiele
dodatkowych aplikacji pochodzących z 386BSD oraz Free Software
Foundation. Można przyjąć, iż osiągnał on całkiem rozsądny sukces
jak na pierwszą wersję. Następujące po nim wydanie FreeBSD&nbsp;1.1
w maju 1994 r. było pełnym sukcesem.</para>
<indexterm><primary>Novell</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Net/2</primary></indexterm>
<indexterm><primary>AT&amp;T</primary></indexterm>
<para>Mniej więcej w tym właśnie czasie czarne chmury niespodzianie
pojawiły się nad horyzontem. Powodem tego była ugoda w
przeciągającym się procesie pomiędzy Novellem i Uniwersytetem
w Berkeley odnośnie legalności kalifornijskiego Net/2. Jednym z
warunków ugody było ustępstwo Berkeley stwierdzające, iż znaczne
części kodu Net/2 zostały <quote>powielone</quote> z kodu systemu &unix;,
będącego własnością Novella, który z kolei nabył go wcześniej od AT&amp;T.
W zamian Berkley uzyskało <quote>błogosławieństwo</quote> Novella w
pracach nad 4.4BSD-Lite i zapewnienie, że gdy się w końcu pojawi nie
będzie określane jako kopia kodu Novella. Ponadto wszyscy użytkownicy
Net/2 mieli być gorąco zachęciani do aktualizacji systemu. Ugoda ta
dotyczyła również FreeBSD, bowiem projekt miał wstrzymać dystrybucję
swoich produktów bazujących na Net/2 do końca lipca 1994 r. Zgodnie
z warunkami porozumienia, pozwolono projektowi na jedno ostatnie
wydanie przed tym terminem. Było to FreeBSD&nbsp;1.1.5.1.</para>
<para>Rozpoczęła się żmudna praca nad ponownym stworzeniem FreeBSD
z części całkowicie nowego i raczej niekompletnego 4.4BSD-Lite.
Wydanie <quote>Lite</quote> było w rzeczy samej <quote>lekkie</quote>;
częściowo w wyniku usunięcia przez CSRG Uniwersytetu w Berkeley
wielkich partii kodu (z uwagi na pewne wymogi prawne), które odpowiadały
za przygotowanie samodzielnie uruchamiającego się systemu, oraz z faktu,
że wersja 4.4 nie była jeszcze gotowa na platformę Intela. Prace potrwały
do listopada 1994 r., kiedy to wydany został FreeBSD&nbsp;2.0, rozprowadzany
zarówno przez sieć jak i na płytach CD (w późnym grudniu). Pomimo kilku
niedociągnięć wydanie osiągnęło znaczący sukces. Przy czym już w
styczniu 1995 r. zostało zastąpione stabilniejszym i łatwiejszym w
instalacji FreeBSD&nbsp;2.0.5.</para>
<para>FreeBSD&nbsp;2.1.5 wydaliśmy w sierpniu 1996. Wersja ta zyskała
popularność szczególnie pośród dostawców usług internetowych (ISP)
oraz szerokopojętej społeczności komercyjnej. Docenione zostało
również kolejne wydanie w gałęzi 2.1-STABLE. Mowa tu o
FreeBSD&nbsp;2.1.7.1, wydanym w lutym 1997 r., a zamykającym główne
prace nad 2.1-STABLE. Od tej pory trwały jedynie prace nad utrzymaniem
gałęzi (RELENG_2_1_0); dodawane były łaty bezpieczeństwa i naprawiane
krytyczne luki.</para>
<para>Z głównego nurtu rozwoju (<quote>-CURRENT</quote>) w listopadzie
1996 r. odgałęził się FreeBSD&nbsp;2.2 jako gałąź RELENG_2_2.
Pierwsze pełne wydanie (2.2.1) pojawiło się w kwietniu 1997 r.
Kolejne wydania z gałęzi 2.2 ujrzały światło dzienne w lecie i na
jesieni 1997 r., przy czym ostatnie (2.2.8) pojawiło się w listopadzie
1998 r. Pierwsze oficjalne wydanie 3.0 pochodzi z października
1998 r. i stanowiło początek końca gałęzi 2.2.</para>
<para>Drzewo ewolucji FreeBSD ponownie rozdzieliło się 20 stycznia
1999 r., prowadząc do 4.0-CURRENT i 3.X-STABLE. Wersja 3.1 z 3.X-STABLE
wydana została 15 lutego 1999, wersja 3.2 dnia 15 maja 1999, 3.3 w dniu
16 września 1999, 3.4 - 20 grudnia 1999 oraz 3.5 dnia 24 stycznia 2000.
Wkrótce pojawiło się również pomniejsze wydanie 3.5.1, które zawierało
kilka poprawek z ostatniej chwili do systemu Kerberos. Było to ostatnie
wydanie gałęzi 3.X.</para>
<para>Kolejne rozgałęzienie miało miejsce 13 marca 2000 r. w wyniku czego
pojawiła się gałąź 4.X-STABLE: 4.0-RELEASE w marcu 2000 i ostatnie
wydanie 4.11-RELEASE w styczniu 2005.</para>
<para>Pojawienie się długo oczekiwanej gałęzi 5.0-RELEASE zostało ogłoszone
19 stycznia 2003 r. Stanowiła ona punkt kulminacyjny prawie
trzyletniego wysiłku. Wydanie te wprowadziło FreeBSD na ścieżkę ku
współpracy z komputerami multiprocesorowymi oraz zaawansowanej
obsługi wątków aplikacji. Oferowała również wsparcie dla platform
&ultrasparc; i <literal>ia64</literal>. Wydanie 5.1 pojawiło się w
czerwcu 2003 r. Ostatnie wydanie 5.X z gałęzi -CURRENT stanowiło
5.2.1-RELEASE, wprowadzone w lutym 2004.</para>
<para>Gałąź RELENG_5 powstała w sierpniu 2004 r., a także wydanie
5.3-RELEASE, stanowi początek wydań gałęzi 5-STABLE. Najnowsze wydanie
&rel2.current;-RELEASE pojawiło się w maju 2006. Wydawane będą
wciąż kolejne wersje z gałęzi RELENG_5.</para>
<para>Kolejne rozgałęzienie nastąpiło w czerwcu 2005: powstała gałąź
RELENG_6. Wydanie 6.0-RELEASE, pierwsze z gałęzi 6.X, pojawiło się
w listopadzie 2005. Najnowsze wydanie &rel.current;-RELEASE ujrzało
światło dzienne w maju 2006 r. Będą pojawiać się również kolejne
wydania z gałęzi RELENG_6.</para>
<para>Na chwilę obecną projekty długoterminowe prowadzone są w gałęzi
7.X-CURRENT. Migawki wydań 7.X, obrazujące postęp prac, są cały
czas dostępne z
<ulink url="ftp://current.FreeBSD.org/pub/FreeBSD/snapshots/">serwera
migawkowego</ulink> jak również na płytach CD.</para>
</sect2>
<sect2 id="goals">
<sect2info>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Jordan</firstname>
<surname>Hubbard</surname>
<contrib>Napisał </contrib>
</author>
</authorgroup>
</sect2info>
<title>Cele Projektu FreeBSD</title>
<indexterm>
<primary>FreeBSD Project</primary>
<secondary>goals</secondary>
</indexterm>
<para>Głównym celem Projektu FreeBSD jest dostarczanie
oprogramowania, które może być wykorzystane w dowolny sposób
i bez dodatkowych zobowiązań. Wielu z nas ma duży wkład w tworzenie
kodu (i rozwój projektu w ogóle) i z pewnością nie miałoby nic
przeciw drobnemu wsparciu finansowemu. Tym nie mniej nie wywieramy
żadnego nacisku. Wierzymy, że naszą pierwszą i najważniejszą
<quote>misją</quote> jest dostarczanie kodu wszystkim tym, którzy
go potrzebują bez względu na to do czego go wykorzystają, by zyskał
on możliwie najszerszą bazę użytkowników dostarczając możliwie
największych korzyści. W moim przekonaniu jest to jeden z najbardziej
fundamentalnych celów stawianych przed całym Wolnym Oprogramowaniem,
a przez nas entuzjastycznie wspierany.</para>
<indexterm>
<primary>GNU General Public License (GPL)</primary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>GNU Lesser General Public License (LGPL)</primary>
</indexterm>
<indexterm><primary>BSD Copyright</primary></indexterm>
<para>Te części kodu w naszym drzewie źródłowym, które udostępniane
są na licencji GNU General Public License (GPL) bądź Library General
Public License (LGPL) posiadają kilka dodatkowych zobowiązań, choć
związanych raczej z wymogiem udostępnienia kodu źródłowego. Z uwagi
na dodatkowe komplikacje, które mogą pojawić się w przypadku
komercyjnego zastosowania aplikacji na licencji GPL, osobiście
skłaniamy się - kiedy jest to możliwe - ku oprogramowaniu
dystrybuowanemu przy wykorzystaniu mniej restrykcyjnej licencji
BSD.</para>
</sect2>
<sect2 id="development">
<sect2info>
<authorgroup>
<author>
<firstname>Satoshi</firstname>
<surname>Asami</surname>
<contrib>Napisał </contrib>
</author>
</authorgroup>
</sect2info>
<title>Model rozwoju FreeBSD</title>
<indexterm>
<primary>Projekt FreeBSD</primary>
<secondary>model rozwoju</secondary>
</indexterm>
<para>Rozwój FreeBSD jest otwartym i elastycznym procesem
realizowanym przez setki ludzi na całym świecie (patrz
<ulink
url="&url.articles.contributors;/article.html">Lista
współpracowników</ulink>). Infrastruktura systemu rozwoju
FreeBSD pozwala tymże setkom projektantów współpracować przez
Internet. Tym nie mniej nieustannie poszukujemy nowych
projektantów, a także nowych pomysłów. Osoby zainteresowane
nawiązaniem bliższej współpracy z projektem mogą kontaktować
się z nami bezpośrednio poprzez &a.pl.hackers.b;. Natomiast
&a.pl.announce.m; jest również dostępna dla osób chcących
poinformować innych użytkowników FreeBSD o głównych
obszarach prowadzonych prac.</para>
<para>Oto garść informacji o projekcie FreeBSD i jego procesie
rozwoju, przydatnych zarówno niezależnym projektantom jak
i bliskim współpracownikom:</para>
<variablelist>
<varlistentry>
<term>Repozytorium CVS<anchor
id="development-cvs-repository"></term>
<indexterm>
<primary>CVS</primary>
<secondary>repozytorium</secondary>
</indexterm>
<indexterm>
<primary>Concurrent Versions System</primary>
<see>CVS</see>
</indexterm>
<listitem>
<para>Główne drzewo źródłowe FreeBSD utrzymywane jest w systemie
<ulink url="http://ximbiot.com/cvs/wiki/">CVS</ulink>
(Concurrent Versions System) - wolnodostępnym narzędziu
kontroli wersji kodu źródłowego, dostępnym we FreeBSD.
Podstawowe <ulink url="http://www.FreeBSD.org/cgi/cvsweb.cgi">repozytorium
CVS</ulink> znajduje się na maszynie zlokalizowanej w Santa Clara w Kalifornii,
USA, skąd replikowane jest na serwery lustrzane, rozrzucone po
całym świecie. Główne drzewo CVS, zawierające zarówno drzewo
<link linkend="current">-CURRENT</link> jak i <link
linkend="stable">-STABLE</link>, można łatwo skopiować również
na swój własny komputer. Proces ten został dokładniej opisany
w podrozdziale <link linkend="synching">Synchronizacja własnego
drzewa kodu źródłowego</link>.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>Lista twórców<anchor
id="development-committers"></term>
<indexterm><primary>twórcy</primary></indexterm>
<listitem>
<para><firstterm>Twórcy</firstterm> są ludźmi, którzy posiadają prawa
zapisu do drzewa CVS i posiadają upoważnienie do wprowadzania
modyfikacji do kodu źródłowego FreeBSD. Angielski odpowiednik
terminu <quote>twórca</quote> (ang. committer) pochodzi od
polecenia <command>commit</command> systemu &man.cvs.1;,
stosowanego do wprowadzania zmian do repozytorium CVS.
Najlepszym sposobem przedstawienia własnych propozycji na liście
dyskusyjnej twórców jest wykorzystanie polecenia &man.send-pr.1;.
Jeśli system sprawia wrażenie zablokowanego można również wysłać
e-mail bezpośrednio na &a.pl.committers.b;.</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>Główni projektanci FreeBSD<anchor id="development-core"></term>
<indexterm><primary>zespół główny</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Porównując Projekt FreeBSD z przedsiębiorstwem,
<firstterm>zespół główny</firstterm> należałoby porównać
z zarządem firmy. Podstawowym zadaniem tejże grupy jest
czuwanie nad prawidłowym rozwojem projektu jako całości.
Jedną z funkcji grupy jest zapraszanie oddanych i odpowiedzialnych
projektantów w szeregi twórców systemu, podobnie jak przyjmowanie
w szeregi samej grupy. Obecna grupa została wybrana spośród
wszystkich twórców w czerwcu 2004 r. Wybory mają miejsce co
dwa lata.</para>
<para>Niektórzy z członków grupy posiadają również dodatkowy
zakres obowiązków, tj. czuwają nad zapewnieniem poprawnego
funkcjonowania wybranych części systemu. Pełna lista projektantów
FreeBSD i ich obowiązków dostępna jest w artykule <ulink
url="&url.articles.contributors;/article.html">Lista
współpracowników</ulink>.</para>
<note>
<para>Większość członków grupy jest ochotnikami, jeśli
chodzi o rozwój FreeBSD, i nie otrzymują żadnego wynagrodzenia
finansowego z projektu. Nie należy zatem błędnie
interpretować <quote>współpracy</quote> z projektem jako
<quote>gwarancji wsparcia</quote>. W tym świetle, powyższe
porównanie z <quote>zarządem</quote> nie jest do końca celne.
Bardziej odpowiednim byłoby powiedzieć, że są to ludzie,
którzy z własnego wyboru oddali swój wolny czas dla
FreeBSD!</para>
</note>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>Zewnętrzni współpracownicy</term>
<indexterm><primary>współpracownicy</primary></indexterm>
<listitem>
<para>Co prawda jako ostatnia, ale zdecydowanie nie jako
najmniej istotna, omówiona zostanie grupa współpracowników
zewnętrznych, czyli samych użytkowników, którzy dostarczają
na bieżąco informacji o funkcjonowaniu systemu oraz poprawek
wykrytych błędów. Najlepszym sposobem na udział w rozwoju
FreeBSD jest subskrypcja &a.pl.hackers.d;. <xref
linkend="eresources"> zawiera więcej informacji o różnorodnych
listach dyskusyjnych FreeBSD.</para>
<para><citetitle><ulink
url="&url.articles.contributors;/article.html">Lista współpracowników
FreeBSD</ulink></citetitle> cały czas rośnie. Czemu by nie dołączyć
do listy pomagając w pracy nad FreeBSD już dzisiaj?</para>
<para>Pisanie kodu nie jest jedyną formą współpracy z projektem:
kompletna lista rzeczy, które trzeba zrobić dostępna jest na
<ulink url="&url.base;/index.html">stronie Projektu
FreeBSD</ulink>.</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
<para>Reasumując, nasz model rozwoju zorganizowany jest jako niezależne,
współcentryczne okręgi. Scentralizowany model ma za zadanie ułatwić
<emphasis>użytkownikom</emphasis> FreeBSD śledzenie zmian w kodzie.
Odstraszanie potencjalnych współpracowników nie jest naszym celem!
Pragniemy dostarczać stabilny system operacyjny z dużą bazą łatwych
do instalacji i wykorzystania <link linkend="ports">programów</link>
&mdash; ten model doskonale się w tym spisuje.</para>
<para>Jedyne o co prosimy tych, którzy mieliby wstąpić w szeregi
projektantów FreeBSD, jest oddanie takie same jakie cechuje ich
obecnych twórców.</para>
</sect2>
<sect2 id="relnotes">
<title>Aktualne wydanie FreeBSD</title>
<indexterm><primary>NetBSD</primary></indexterm>
<indexterm><primary>OpenBSD</primary></indexterm>
<indexterm><primary>386BSD</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Free Software Foundation</primary></indexterm>
<indexterm><primary>Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley</primary></indexterm>
<indexterm>
<primary>Computer Systems Research Group (CSRG)</primary>
</indexterm>
<para>FreeBSD jest łatwo dostępnym systemem operacyjnym, bazującym
na kodzie 4.4BSD-Lite, dla następujących platform sprzętowych:
Intel &i386;, &i486;, &pentium;,
&pentium;&nbsp;Pro,
&celeron;,
&pentium;&nbsp;II,
&pentium;&nbsp;III,
&pentium;&nbsp;4 (bądź inny zgodny),
&xeon;, DEC <trademark>Alpha</trademark>
oraz Sun &ultrasparc;. Opiera się on przede wszystkim na oprogramowaniu
grupy CSRG z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, rozszerzonym o dodatkowe
elementy z NetBSD, OpenBSD, 386BSD i Free Software Foundation.</para>
<para>Począwszy od wydania FreeBSD&nbsp;2.0 w końcu 1994 r., nastąpiła
dramatyczna poprawa wydajności, możliwości i stabilności systemu.
<!-- XXX is the rest of this paragraph still true ? -->
<!-- Ja tu tylko tlumacze :) -->
Największą zmianą była całkowita reformacja systemu wirtualnej pamięci
wraz ze współdzieloną pamięcią podręczną <quote>VM/buffer cache</quote>,
która nie tylko wpłynęła na wzrost wydajności ale również zmniejszenie
minimalnego miejsca zajmowanego w pamięci przez FreeBSD &mdash;
5&nbsp;MB jest już akceptowalnym minimum. Inne rozszerzenia to m.in.
kompletna obsługa klienta i serwera NIS, wsparcie dla transakcji TCP,
wdzwanianie na żądanie PPP, zintegrowana obsługa DHCP, usprawniony
podsystem SCSI, obsługa ISDN, ATM, FDDI, Fast i Gigabit Ethernet
(100 i 1000&nbsp;Mbit). Usprawniona obsługa najnowszych kontrolerów
Adaptec i tysiące poprawionych błędów.</para>
<para>Oprócz podstawowej grupy aplikacji dystrybuowanych wraz z
systemem, FreeBSD oferuje kolekcję tysięcy dodatkowych programów.
W momencie pisania niniejszego tekstu ich lista obejmuje ponad &os.numports;
pozycji! Od serwerów http (WWW) poprzez gry po edytory i prawie wszystko
pomiędzy. Cała Kolekcja Portów zajmuje około &ports.size; na dysku, przy
czym każdy port to zaledwie ułamek oryginalnej objętości źródeł. Takie
rozwiązanie ułatwia man aktualizację portów i zdecydowanie zmniejsza
zajmowaną przestrzeń na dysku. Kompilacja portu sprowadza się do zmiany
katalogu na zawierający port wybranego programu i wpisanie
<command>make install</command>. Resztą zajmuje się system. Oryginalne
pakiety źródeł dla każdego kompilowanego portu pobierane są dynamicznie z
płyty CDROM bądź lokalnego serwera FTP. Wystarczy zadbać o dostateczną
ilość wolnego miejsca na dysku. Dla osób nie mających ochoty kompilować
programów własnoręcznie, większość portów jest również dostępna w
skompilowanej postaci jako <quote>pakiety</quote>, które mogą być
instalowane przy pomocy prostego polecenia <command>pkg_add</command>.
Więcej informacji o systemie pakietów i portów zawiera <xref
linkend="ports">.</para>
<para>Dodatkowe dokumenty pomocne przy instalacji i użytkowaniu FreeBSD
znajdują się również w katalogu <filename>/usr/share/doc</filename>
na maszynach z najnowszymi wersjami FreeBSD. Mogą być przeglądane
lokalnie za pomocą przeglądarki internetowej przy wykorzystaniu
poniższych odnośników:</para>
<variablelist>
<varlistentry>
<term>Podręcznik FreeBSD (ang.)</term>
<listitem>
<para><ulink type="html"
url="file://localhost/usr/share/doc/handbook/index.html"><filename>/usr/share/doc/handbook/index.html</filename></ulink></para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term>FAQ FreeBSD (ang.)</term>
<listitem>
<para><ulink type="html"
url="file://localhost/usr/share/doc/faq/index.html"><filename>/usr/share/doc/faq/index.html</filename></ulink></para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
<para>Główne i najczęściej aktualizowane wersje dokumentów dostępne
są na stronie <ulink
url="http://www.FreeBSD.org/"></ulink>.</para>
</sect2>
</sect1>
</chapter>
<!--
Local Variables:
mode: sgml
sgml-declaration: "../chapter.decl"
sgml-indent-data: t
sgml-omittag: nil
sgml-always-quote-attributes: t
sgml-parent-document: ("../book.sgml" "part" "chapter")
End:
-->